WAT IS AANDACHTIGE GESPREKSVOERING?

Omgaan met emoties
In feite is het heel simpel: de reden waarom we niet goed kunnen dealen met alles dat gepaard gaat met heftige emoties is de manier waarop wij met emoties omgaan. We hebben vaak grote weerstand tegen negatieve gevoelens. Deze weerstand leidt tot gedrag zoals vermijden, onderdrukken of rationaliseren van die gevoelens. Meestal is dit ontstaan in onze jeugd als beschermingsmechanisme. Om echt te helen, moeten we onze pijn erkennen en toelaten in plaats van deze direct te willen oplossen of ertegen te vechten of voor te vluchten.

Omgaan met emoties
In feite is het heel simpel: de reden waarom we niet goed kunnen dealen met alles dat gepaard gaat met heftige emoties zoals persoonlijke problemen, levensvragen, psychische moeilijkheden,  vervelende omstandigheden, lastige keuzes, dilemma’s of wat dan ook is de manier waarop wij met emoties omgaan. We hebben vaak grote weerstand tegen negatieve gevoelens. Deze weerstand leidt tot gedrag zoals vermijden, onderdrukken of rationaliseren van die gevoelens. Meestal is dit ontstaan in onze jeugd als beschermingsmechanisme. Om echt te helen, moeten we onze pijn erkennen en toelaten in plaats van deze direct te willen oplossen of ertegen te vechten of voor te vluchten.

Toelaten in plaats van repareren
Gevoelens veranderen niet blijvend door uitleg, advies, of medicatie. Het beste is simpelweg aandacht geven aan de pijn, zonder meteen te handelen. Erkennen dat wat je voelt op dit moment bij je hoort en dat het goed is om alles de ruimte te geven. Een begeleider helpt bij dit proces door aandachtig aanwezig te zijn en te luisteren zonder oplossingen aan te dragen. 

Lichaamstaal
Omdat gevoelens zich niet makkelijk laten zien let de begeleider op lichaamstaal zoals aarzelen, de gelaatsuitdrukking, wegkijken, zuchten of onrustig bewegen. Hij stelt dan een vraag zoals: Wat denk of voel je nu?, ‘Wat wil je er nog meer over zeggen?’ of ‘Waar in je lichaam voel je het?’. Dit helpt je om goed contact te maken met emoties. Het toelaten van emotionele pijn leidt tot meer rust, helderheid en vertrouwen dat je het aan kunt.

Zelfredzaamheid
Wij hebben zelf veel in huis om eigen oplossingen te vinden voor de meeste problemen waar we mee worstelen. Wanneer we leren in aandachtige gesprekken om beter met emoties om te gaan, verbetert ons vermogen om ook in andere lastige situaties helder en flexibel te denken. Dit geeft een breder perspectief en versterkt ons zelfvertrouwen. Problemen oplossen vanuit eigen inzichten is vaak effectiever dan de oplossingen van anderen.

Hoe begint een aandachtig gesprek?
Als client val je meteen bij het eerste gesprek met de deur in huis. Je hoeft niks uit te leggen. Je kunt direct vertellen over wat je dwars zit, wat het probleem is waar je zelf niet uitkomt. Jij bepaalt het onderwerp. Dat is ook zo in de eventuele volgende gesprekken. Het verzamelen van informatie en een zogenaamde intake met vragenlijsten is niet nodig en er is geen diagnose en behandelplan . De begeleider maakt geen aantekeningen tijdens het gesprek. Zij heeft ook geen pasklare adviezen, interventies, methoden of oefeningen die zij moet gebruiken volgens een bepaalde theorie of protocollen. Elke sessie start met de vraag waar je als client het over wilt hebben. Ook als er een onderbreking is in het gesprek bepaal jij of en waar je de draad wilt oppakken. Soms vraagt de begeleider om even stil te staan of het gesprek naar wens verloopt. Je wordt nooit onder druk gezet om iets te vertellen dat je niet kunt of niet wilt zeggen. Je kunt er ook over vertellen zonder de therapeut alle details te geven. Dat is prima.

Waarom krijg ik geen aanwijzingen voor de oplossing van mijn probleem?De begeleider zal geen vragen stellen om daarna uitleg en adviezen te geven of vertellen wat voor jou de juiste oplossing is, tenzij dat absoluut noodzakelijk is. Bijvoorbeeld als iemand heel erg in de war is of er om een andere reden zelf helemaal niet uitkomt. De beste inzichten komen, soms met wat hulp, uit jezelf en jij kent jezelf immers ook diep van binnen het beste. Tijdens elk gesprek praat jij ongehinderd over de dingen die jou bezighouden. Als je je vrijuit ongeremd kunt uiten dan ga je je problemen van verschillende kanten bekijken. Op deze manier ontstaan er spontaan nieuwe inzichten die oplossingen voor je probleem bevatten. Dat is kennis uit de eerste hand en geen tweedehands kennis op basis van iets dat iemand anders je adviseert. Adviezen, tips, huiswerkopdrachten en oefeningen zijn dan niet nodig. Met deze werkwijze vind jij zelf oplossingen en krijg je ook het vertrouwen dat je je zelf kunt redden in andere en toekomstige situaties.

Waarom worden er vragen gesteld over een gezichtsuitdrukking of andere lichaamstaal?
De begeleider is niet alleen geïnteresseerd in wat je zegt, maar vooral in de gedachten en gevoelens die op de achtergrond spelen terwijl je praat. Gevoelens willen we meestal niet voelen. We proberen ze kwijt te raken, niet te voelen, te onderdrukken of weg te redeneren. Gevoelens voelen is juist heel belangrijk voor jouzelf om duidelijk te krijgen hoe jouw probleem in elkaar steekt. Meestal is het voor iemand anders zichtbaar dat er zich iets roert in onze binnenwereld, bijvoorbeeld doordat we zuchten. We krijgen vochtige ogen, pauzeren, kijken weg, glimlachen, fronsen, blozen, zachter gaan praten, etcetera. Dus als jouw begeleider je iets vraagt over een van deze dingen, dan checkt zij simpelweg of je op dat moment onuitgesproken gedachten of gevoelens hebt. Meestal gaat het gesprek daarop verder. Zo word je je steeds meer bewust van je gevoelens. Je gaat in het gesprek je angst en de andere gevoelens onder ogen zien. Ook buiten de sessies krijg je meer contact met wat er innerlijk gebeurt. Je gaat jezelf beter begrijpen en beter reageren in allerlei situaties.

Hoe zal ik me voelen na een aandachtig gesprek?
Mensen vinden het meestal prettig om hun hart te luchten over iets dat hen al een lange tijd dwarszit. Vaak is er in het eerste gesprek een gevoel van opluchting. Ook kan het zijn dat je in het gesprek erg worstelt met heftige gevoelens die je moeilijk toe kunt laten. Het kan confronterend zijn om stil te staan bij een pijnlijk onderwerp en gevoelens kunnen tijdelijk nog heftiger worden. Soms is er verwarring na afloop van een gesprek en hebben de dingen tijd nodig om op hun plek te vallen. Uren of dagen later komen er vaak spontaan belangrijke inzichten op. De verwerking gaat dus door na een aandachtig gesprek. Het is altijd zo dat als gevoelens en gedachten de ruimte krijgen er, vroeger of later, op een natuurlijke manier ‘spontaan’ inzichten opkomen en het probleem zich steeds verder oplost. Mensen vinden het altijd bijzondere gesprekken omdat ze zelden of nooit zo lang openhartig over zichzelf hebben gepraat. Ze voelen ook trots omdat ze lef hadden om hun emotionele moeilijkheden onder ogen te zien en zelf hun eigen antwoorden konden ontdekken.

Hoeveel gesprekken heb ik nodig?
Het aantal aandachtige gesprekken dat iemand nodig heeft, verschilt per persoon. Sommige mensen hebben aan één, twee of drie sessies genoeg en anderen hebben er veel meer nodig. Je bepaalt zelf wanneer je start en wanneer je weer stopt met de gesprekken. Het is echter wel zo is dat er in bepaalde situaties, vanwege de vergoeding door zorgverzekeraars bijvoorbeeld, een grens is aan het maximaal te volgen sessies. Gesprekken kunnen ongeveer 20 tot 45 minuten duren, maar kunnen ook korter zijn of halverwege ophouden als jij dat wenst. Je kunt afspreken zo vaak als je wilt, zolang er tenminste plek is op dat moment in de agenda van de therapeut. Je kunt ervoor kiezen om elke week te komen, eens per twee weken, eens per maand, of per kwartaal of misschien meer dan eens per week.

Aandachtige Gespreksvoering : de belangrijkste punten

• Mensen hebben tijdelijk andere mensen nodig die een luisterend oor bieden om hun eigen herstel weer op gang te brengen op een manier die bij hen past.

• We vinden emoties vaak vervelend en we willen ze meestal direct weg hebben. Het niet willen en kunnen voelen zit ons herstel in de weg.
• De emotionele pijn, de ‘au’, moet allereerst aandacht en erkenning krijg. Dat alleen al kan voldoende zijn voor herstel.
• Aandacht en erkenning zetten een spontaan proces in gang waardoor blokkades oplossen. Dit leidt tot herstel, genezing, verandering, inzichten, acceptatie, zelfredzaamheid en zelfvertrouwen.
• De begeleider houdt het gesprek ‘warm’ door een open uitnodigende houding met korte aanmoedigingen.
• Bij lichaamstaal zoals aarzelen, een andere gelaatsuitdrukking, wegkijken, zuchten of onrustig bewegen stelt de begeleider stelt een vraag zoals: Wat denk of voel je nu? of ‘Wat wil je er nog meer over zeggen?
• De begeleider is zeer spaarzaam met het geven van uitleg, interpretaties, adviezen, empathische reacties, geruststelling, oefeningen of huiswerkopdrachten.


• Jij hebt de regie en bepaalt zelf in elke sessie het gespreksonderwerp en wanneer en hoe vaak jij afspraken wil. Uiteraard binnen de grenzen van wat organisatorisch haalbaar is.
• Elk gesprek is een op zichzelf staande sessie waarin jij bepaalt wat je wilt bespreken.
• Het dokter-patiënt model, als het gaat om gevoelens, is hier helemaal niet van toepassing. Je hebt immers geen ziekte of een psychische stoornis en er zijn dus geen therapeutische interventies nodig[1].
• Er is geen intake, diagnose, behandelplan, stappenplan, protocol enzovoort.
• Er is maar één stijl van werken ongeacht de problemen: aandacht voor de pijnlijke emoties en het toelaten zonder iets te doen om het te veranderen.Meestal is het er laten zijn, het toelaten het enige dat je moet doen.
• De begeleider is vooral een laat-expert; iemand die helpt om toe te laten om het er te laten zijn. Ons zelfhelend vermogen doet de rest.

Schrijf je in voor de nieuwsbrief